Lobbyland: de geheime krachten in Den Haag
Datum: 11-8-2021
Lobbyland: de geheime krachten in Den Haag. Volkskrant-journalisten Eline Huisman en Ariejan Korteweg doken onder in de parallelle Haagse werkelijkheid die ze Lobbyland noemen, en onderzochten hoe ver de macht van die onzichtbare krachten rond het Binnenhof reikt. Lobby: een substantieel bestanddeel van de polderdemocratie of corruptie in een net jasje?Lobbyland legt vijfde macht bloot
‘Je ziet ze niet, je hoort ze niet, je ruikt ze niet. Maar ze zijn overal. Lobbyisten breken in op elk moment van de besluitvorming – bij ambtenaren, bij Kamerleden en bewindspersonen. Wordt er over hen gesproken, dan is er iets misgegaan. Te opzichtig geweest, verkeerde personen benaderd op het verkeerde moment. Zelfs als ze een succesje boeken, houden ze het stil. Hun zelfbeeld is helder: de oliemannetjes van de democratie. Dank zij hun inspanningen kunnen politici de juiste besluiten nemen. Maar klopt dat beeld wel?’, leest de cover van het boek.
Lobbyen: een onschuldige bezigheid?
Het allereerste exemplaar van Lobbyland werd officieel overhandigd aan voormalig algemeen directeur van VNO-NCW en zogenoemde ‘opperlobbyist’ Niek Jan van Kesteren. Met dat eerste exemplaar in handen zei van Kesteren het volgende: “Lobbyen is een onschuldige bezigheid. Een niet te reguleren, onuitroeibaar proces. Uiteindelijk gaat iedereen met elkaar om tafel zitten om een oplossing voor een probleem te bedenken”. Dat sluit aan bij het eerste deel van de kernvraag van het boek: is lobby de smeerolie van de poldermachine en vormt het dus een noodzakelijk element in het Haagse bedrijf of het ultieme middel om het Binnenhof als gesloten circuit in stand te houden? Volgens Korteweg, een van de auteurs van het boek, is “lobbyen eigenlijk het wezen van de Nederlandse polderdemocratie. De lobby is totaal niet afgebakend. Het is een soort Scientology-achtig gezelschap, zonder deugdelijke opleiding. Net als journalisten.”
Schaal van lobbyen
Er zijn weinig officiële gegevens over de schaal van lobbyen in Nederland. Volgens de auteurs van het boek loopt het geschatte aantal lobbyisten in politiek Den Haag uiteen van 96 als zodanig officieel geregistreerde lobbyisten tot 25.000. Uit het onderzoek van Transparency International Nederland “Lifting the lid on Lobbying” blijkt dat er echter een aantal cijfers zijn die licht kunnen werpen op het werkelijke aantal lobbyisten in Nederland. De BVPA telt meer dan 600 leden. Officiële professionals kunnen alleen lid worden als ze ten minste 50% van hun tijd aan public affairs besteden, zo lijkt het redelijk dat dit aantal niet alle lobbyisten actief in Nederland actief omvat. In Brussel heeft Nederland 347 lobbyisten geregistreerd in het EU-register (zevende van de ongeveer 100 landen in aantal actieve lobbyisten in de EU). In het parlement zijn ongeveer 90 lobbyisten geregistreerd. Een deskundige heeft geschat dat er ongeveer zeven full-time lobbyisten per Parlementslid actief zijn. Andere schattingen van professionals en deskundigen variëren 400 tot 25.000. Deze cijfers geven aan dat er verschillende benaderingen zijn om te bepalen wie een lobbyist is.
In debat over lobbyisten
Tijdens de boekpresentatie gingen Eline Huisman en Ariejan Korteweg in debat met onder andere Tweede Kamerlid Lea Bouwmeester van PvdA en Tweede Kamerlid Renske Leijten van SP met de portefeuille zorg. Leijten geeft aan liever met de mensen uit het veld te spreken dan met lobbyisten. Volgens haar geeft dit een beter beeld van de werkelijke situatie dan de inzichten die de lobbyist kan geven. “Ik denk dat het de blik op de werkelijkheid vertroebeld. Een slimme lobbyist kijkt wat hij kan brengen en kan halen. Hij komt ook altijd wat halen, hij heeft ook altijd iets van je nodig. Maar ook ik gebruik soms lobbyisten, want zoals zij dingen kunnen halen, kan ik dat ook. (…) Als het gaat over een wetsproces, dan vind ik eigenlijk dat je dat transparant moet maken. Ik doe dan liever een voorstel tot een hoorzitting, zodat je openbare informatie hebt, de positie wordt vooraf bepaald door verschillende partijen, er vindt debat plaats, er kunnen vragen gesteld worden door de Kamerleden, ook verschillende kleuren vragen en het is openbaar. Ik vind dat een belangrijker proces dan al die gesprekjes onderling.”
Lea Bouwmeester, maker van de Initiatiefnota ‘Lobby in daglicht’, stuurt aan op toegankelijkheid en stelt de volgende vraag: “Als we de toegang tot de overheid willen vergroten, omdat dat de kwaliteit van een wet verbeterd en de controlerende taak van een Kamerlid vergroot, hoe kunnen we dat dan praktisch aanpakken? Een Kamerlid moet volgens haar zorgen dat hij of zij goed toegankelijk is, niet alleen voor grote lobbykantoren maar ook voor anderen. “Voor het ministerie: wees open in je uitnodigingen, laat zien wat je met die input doet. Als wij dat als Kamer nou ook doen, een meer open en breed uitnodigingenbeleid voeren en laten zien wat we hiermee doen, dan vergroot je het vertrouwen in de politiek, wat de voorstellen kwalitatief ten goede komt en je kunt elkaar beter controleren want je weet wat er gebeurt”, aldus Bouwmeester.
lees hele artikel/document
Deel dit bericht
pageviews: 6723